W zasadzie nie różni się niczym od klasycznej manualnej skrzyni biegów, poza jednym elementem – podczas zmiany przełożeń nie trzeba używać sprzęgła, napęd rozłączany jest automatycznie. To rozwiązanie wspomagane sterowaniem elektronicznym po raz pierwszy wprowadziła Yamaha w systemie YCC-S (Yamaha Chip Controlled Shift), jednak konstrukcja półautomatycznego sprzęgła opartego na czystej mechanice jest dużo starsza i stosowana była nawet w czechosłowackich motocyklach Jawa. Naciśnięcie nożnej dźwigni zmiany biegów w pierwszej fazie powodowało rozłączenie napędu. Przy odrobinie wprawy w tym systemie, naciskając pedał z odpowiednim wyczuciem można było jeździć na półsprzęgle.
Współcześnie mechaniczne automaty zastąpione zostały przez systemy elektroniczne, zwane quickshifterami. Początkowo stosowane w sporcie wyczynowym, pozwalały jedynie na zmianę biegów na wyższe (up-shiftery), jednak wraz z rozwojem konstrukcji pojawiły się także down-shiftery pozwalające na redukcję biegów. Obecnie topowe marki motocyklowe stosują to rozwiązanie nie tylko w maszynach sportowych, ale także coraz częściej w sportowo-turystycznych, a nawet turystycznych.
Jego logika działania jest jednak zupełnie inna, niż w przypadku mechanicznego półutomatycznego sprzęgła. Quickshifter nie powoduje bowiem rozłączenia napędu, aby nie „marnować czasu”. Odpowiedni czujnik umieszczony na dźwigni zmiany biegów wyczuwa chęć zmiany przełożenia i wysyła sygnał do centralnej jednostki sterującej, która na milisekundy odcina zapłon lub dopływ paliwa, czyli wyłącza silnik. Ten moment wystarczy, aby znieść siły panujące w układzie napędowym i zmienić bieg bez konieczności użycia sprzęgła.
W tym samym czasie dokonuje się synchronizacja obrotów kół zębatych kolejnego przełożenia. Bezpośrednio po zazębieniu nowej pary kół paliwo lub zapłon są ponownie dostarczane i silnik wznawia pracę. Czas zmiany biegu (odcięcia paliwa lub zapłonu) wynosi najczęściej kilkadziesiąt milisekund (50-90) i zależny jest od szczegółów konstrukcji skrzyni biegów oraz obrotów silnika. Coraz bardziej rozbudowane systemy elektroniczne pozwalają na coraz szybsze działanie tych systemów, co ma ogromne znaczenie w sporcie, a w użytkowaniu drogowym zwiększają komfort jazdy.
Oprócz klasycznych skrzyń biegów stosowane są również bezstopniowe CVT oraz coraz powszechniej stosowane dwusprzęgłowe DCT, ale ich omówieniem zajmiemy się w osobnym materiale.
Polecamy inne artykuły z cyklu:
Motocyklowe ramy nośne
Motocyklowe skrzynie biegów – część 2
Motocyklowe układy wydechowe
Motocyklowe układy hamulcowe
Motocyklowe łańcuchy napędowe
Motocyklowe świece zapłonowe
Silniki motocyklowe
Opony motocyklowe – klasyfikacja i oznaczenia
Motocyklowe zbiorniki paliwa
Motocyklowe zawieszenie tylnego koła
Tylne zawieszenie w motocyklu – diagnostyka i typowe usterki
Motocykl – przednie zawieszenie – typowe usterki i serwisowanie
Diagnostyka, konserwacja i wymiana zestawu napędowego w motocyklu