Aby móc efektywnie korzystać z możliwości silnika przy różnych prędkościach, potrzebna jest skrzynia biegów. Zanim omówimy diagnozę uszkodzeń sprzęgła, warto zapoznać się z jego budową i działaniem.

Zazwyczaj silnik połączony jest ze skrzynią biegów jednotarczowym suchym sprzęgłem. Dwutarczowe sprzęgło jest używane w przypadku bardzo wysokich osiągów silnika lub wymagań co do minimalnych sił wysprzęglania w samochodach sportowych lub użytkowych.

W przeciwieństwie do suchych odpowiedników, sprzęgła mokre pracują zanurzone w oleju lub w jego oparach. Są to wielopłytkowe sprzęgła skrzyń automatycznych stosowanych w maszynach budowlanych, pojazdach specjalnych, a najczęściej w motocyklach.

Sprzęgła muszą spełniać następujące wymagania:

• przenosić moment obrotowy
• załączać i rozłączać przepływ momentu obrotowego pomiędzy silnikiem, a skrzynią biegów
• umożliwiać szybką zmianę biegów
• zapewniać płynne ruszanie
• tłumić drgania
• zabezpieczać układ przeniesienia napędu przed przeciążeniami
• zapewniać bezobsługowość przez całą żywotność samochodu
• być trwałe i łatwe w wymianie

Wewnątrz docisku znajdziemy sprężynę talerzową, nity, pierścienie podporowe, sprężyny styczne oraz płytę dociskową. Tworzą one mechanizm połączenia ciernego, którym można sterować. Sprężyna talerzowa generuje siłę zacisku sprzęgła na zasadzie dźwigni pomiędzy płytą dociskową, a łożyskiem oporowym.

Pierścienie podporowe tworzą punkty podparcia dla sprężyny talerzowej. Płyta dociskowa jest zamocowana na sprężynach stycznych wewnątrz docisku. Moment obrotowy jest przekazywany poprzez okładziny tarczy sprzęgłowej. Wraz z tarczą tworzone jest połączenie cierne pomiędzy wałem korbowym, a wałkiem sprzęgłowym przekładni.

Elementy składowe jednotarczowego sprzęgła (załączone) – rys. 3

1. Sprężyna styczna
2. Obudowa sprzęgła
3. Płyta dociskowa
4. Pierścienie podporowe
5. Sprężyna talerzowa
6. Tłumik drgań
7. Piasta
8. Tuleja prowadząca
9. Wałek sprzęgłowy
10. Łożysko oporowe
11. Łożysko pilotujące
12. Tarcza sprzęgłowa
13. Nity
14. Sprężyny międzyokładzinowe
15. Okładziny cierne
16. Koło zamachowe

W stanie załączenia, siła sprężyny talerzowej dociska płytę i tarczę do koła zamachowego. W ten sposób powstaje połączenie cierne, które umożliwia przepływ momentu od silnika poprzez koło zamachowe, płytę dociskową na wałek sprzęgłowy przekładni.

Kiedy zostanie naciśnięty pedał sprzęgła, łożysko oporowe wyciska sprężynę talerzową, która to podparta na pierścieniach podporowych powoduje gwałtowne zmniejszenie siły zacisku sprzęgła. Siła jest tak mała, że sprężyny styczne są w stanie pokonać napór sprężyny talerzowej, powodując oderwanie płyty dociskowej od tarczy i umożliwiając jej swobodny ruch. W konsekwencji przepływ momentu pomiędzy silnikiem, a skrzynią jest przerwany.

W kolejnym artykule cyklu Schaeffler poruszymy problem diagnozy uszkodzeń docisku sprzęgła. 

Schaeffler wspiera sektor pojazdów użytkowych, poczynając od produktów LuK, INA i FAG, zestawów naprawczych i narzędzi specjalnych, poprzez dostęp do informacji diagnostycznych, aż po profesjonalną wymianę komponentów. 

Szczegółowe informacje techniczne, porady dotyczące uszkodzeń sprzęgła i układu wysprzęglania oraz informacje na temat oferty produktowej i szkoleniowej Schaeffler i marki LuK dla pojazdów ciężarowych można znaleźć w cyklu artykułów zamieszczonych na Motofaktor.pl:

Pojazdy użytkowe pod kontrolą

Docisk sprzęgła

Tarcza sprzęgłowa

Układ wysprzęglania w pojazdach ciężarowych

Diagnoza uszkodzeń sprzęgła – podsumowanie

Artykuł sponsorowany przez firmę Schaeffler