Specjalne narzędzie od T&E pozwala odpowiedzieć na takie pytania jak:

• Czy Europejczycy płacą więcej za wydobycie z powodu rosnących podatków?
• O ile więcej podatków płacą kierowcy samochodów benzynowych niż kierowcy silników Diesla, mimo że silniki Diesla są główną przyczyną kryzysu zanieczyszczenia powietrza w naszych miastach?
• Którym krajom UE udało się wyeliminować nieuczciwą przewagę podatkową oleju napędowego?
• W jakich krajach UE podatek od oleju palmowego w Dieslu jest zerowy?

W tej interaktywnej grafice można porównać dane ze wszystkich 28 państw Unii Europejskiej od roku 1995 do dziś. Link do niej znajduje się tutaj.

Transport jest największym emitentem w Unii Europejskiej. Transport drogowy – samochody osobowe, dostawcze, pojazdy ciężarowe i motocykle – odpowiada za 21% całkowitej emisji gazów cieplarnianych w UE. Podczas gdy zmiany klimatu stały się politycznym priorytetem nowej Komisji (zwanej także „Zielonym Układem Europejskim”), realnie (biorąc pod uwagę inflację), podatki paliwowe spadły w ostatnich dziesięcioleciach. W rzeczywistości średni ważony podatek od sprzedaży benzyny i oleju napędowego spadł z 64 centów za litr paliwa w 1998 r. do 54 centów w 2018 r.

Korzystne w Europie opodatkowanie oleju napędowego wynika z historycznego dziedzictwa dostarczania tańszego paliwa dla przemysłu transportu drogowego. Producenci samochodów wytłumaczyli korzyści klimatyczne wynikające z oleju napędowego, aby uzasadnić różnicę w opodatkowaniu. Różnica między podatkami na benzynę i olej napędowy w Europie jest dziś wyjątkowa i jest głównym powodem, dla którego silniki Diesla odskoczyły w Europie, a nie na całym świecie.

W obliczu kryzysu związanego z zanieczyszczeniem powietrza w miastach i zdając sobie sprawę, że olej napędowy nie jest lepszy dla klimatu, państwa członkowskie UE ponownie zastanawiają się nad polityką podatkową.

Różnica między podatkami na olej napędowy i benzynę zmniejsza się bardzo powoli, ale na pewno. W 2019 r. różnica w poziomach podatków od oleju napędowego i benzyny płaconych przez kierowców zbliża się do 0,12 euro za litr, przy czym podatek od oleju napędowego jest o 27% niższy niż podatek od benzyny za jednostkę energii.

Po Wielkiej Brytanii Belgia stała się drugim krajem UE, który wyrównał oba podatki – obniżając podatek od benzyny i zwiększając podatek od oleju napędowego. Ten odważny ruch położył kres sztucznej i niesprawiedliwej przewadze oleju napędowego. Wzrostowi podatków paliwowych towarzyszył spadek podatku pracy, co zminimalizowało wpływ na klasy średnie, czyniąc go bardziej przyjaznym dla mieszkańców. Ta zmiana podatkowa została jeszcze bardziej złagodzona poprzez monitorowanie końcowej ceny paliwa na stacjach, zwiększając podatki, gdy ceny ropy spadały.

Na drugim końcu spektrum Grecy napełniający samochody z silnikiem diesla płacą o 29 centów za litr mniej niż kierowcy jadący benzyną. Ta przewrotna zachęta sprzyjała spalaniu coraz większej ilości oleju napędowego w greckich miastach, zaostrzając kryzys zanieczyszczenia powietrza.

Najbardziej rażącym przypadkiem „turystyki paliwowej” jest Luksemburg, gdzie olej napędowy jest opodatkowany w wysokości 0,35 €/l. Do maja 2019 r. władze luksemburskie opodatkowały olej napędowy w wysokości 0,33 €/l, co odpowiada minimalnemu prawnemu poziomowi UE. W ten sposób luksemburski podatnik kusi przewoźników do tankowania na tym terytorium. Ale na końcu tunelu luksemburskiego jest światło, ponieważ władze krajowe planują go zmienić.

W Belgii, Francji, na Węgrzech, w Irlandii, we Włoszech, w Rumunii, Słowenii i Hiszpanii kierowcy ciężarówek mają możliwość częściowego odzyskania płaconego podatku od oleju napędowego. Ciężarówki płacą obecnie średnio 0,43 €/l podatku od oleju napędowego w UE, 0,07 € poniżej stawki płaconej przez samochody. Ulgi podatkowe za olej napędowy od pojazdów ciężarowych wyniosły w 2018 r. około 4 miliardów euro, w porównaniu do zera w 1999 r. Liczba krajów, które przyznają ulgi podatkowe przewoźnikom, wzrosła z zaledwie jednego w 2000 r. do ośmiu.

Tylko sześć krajów w Europie opodatkowało biopaliwa: Belgia, Grecja, Finlandia, Hiszpania, Polska i Portugalia. Według badania Globiom dla Komisji Europejskiej biodiesel z UE, który stanowi ponad 80% biopaliwa zużywanego w Unii, jest gorszy dla klimatu niż zwykły olej napędowy. Dlatego nie ma korzyści dla środowiska ani klimatu, które mogłyby uzasadniać taką ulgę podatkową.

Źródło: Transport & Environment