Indeks Przejrzystości Rynku to badanie przeprowadzane systematycznie przez carVertical, firmę zajmującą się danymi motoryzacyjnymi. Klasyfikuje ono kraje na podstawie wielu wskaźników, aby określić te najbardziej przejrzyste z punktu widzenia obrotu samochodami używanymi. Chodzi w tym wypadku głównie o proceder cofania liczników i ukrywanie wypadkowej przeszłości. W najnowszej edycji Indeksu Przejrzystości Rynku Polska znalazła się na 20. miejscu na 25 możliwych.

Europejski rynek samochodów używanych jest daleki od przejrzystości, ponieważ wiele pojazdów ma zafałszowany przebieg i ukryte uszkodzenia. Choć sytuacja w poszczególnych krajach jest zróżnicowana, każdego roku nabywcy na całym kontynencie tracą miliony euro na rzecz oszustów. Sytuacja w Polsce wciąż wydaje się daleka od ideału i pod względem przejrzystości bliżej jej do krajów Europy Wschodniej. 20. miejsce na 25 możliwych w Indeksie Przejrzystości Rynku mówi zresztą samo za siebie.

4,9% wszystkich pojazdów sprawdzonych na carVertical w Polsce miało „skorygowany” licznik. Wskaźnik ten może sugerować znaczny spadek w porównaniu z rokiem ubiegłym, ale w rzeczywistości jest konsekwencją zwiększonej zdolności platformy do identyfikowania oszustw i skutecznego odróżniania ich od rutynowych błędów podczas cyfryzacji danych. Stan licznika przebiegu statystycznego samochodu używanego w Polsce jest zmieniany średnio o 74 000 km. Dla przykładu – jeśli oryginalny przebieg pojazdu wynosi 200 000 km, oszuści redukują go do 126 000 km, aby sprzedać samochód za wyższą cenę.

Jeśli chodzi o uszkodzenia/wypadki odnotowane w historii pojazdu, ponad połowa, bo 65,8% samochodów w Polsce ma coś na sumieniu. Średnia wartość szkody wynosi obecnie 5 080 Euro.

W Polsce 59,8% samochodów oferowanych na rynku wtórnym pochodzi z innych krajów. Średni wiek pojazdu sprawdzanego na carVertical wynosi 10,2 roku. Oznacza to, że takie samochody straciły już znaczną część swojej wartości i mogą kusić nieuczciwych sprzedawców do zmiany ich przebiegu i podniesienia ceny wywoławczej.

W sąsiednich Czechach proceder kręcenia liczników jest jeszcze wyższy niż w Polsce – 5,1% samochodów miało przekręcony przebieg, natomiast wyraźnie mniej ma na swoim koncie jakąś szkodę (50,6%). Z drugiej strony – niższy jest także udział w rynku pojazdów importowanych (48,5%), co w pewnym sensie tłumaczy mniejszą podaż aut odbudowanych po wypadkach. Tak, czy inaczej Polacy są bardziej narażeni na zakup samochodu z podejrzaną historią niż Czesi.

Najlepiej w raporcie Przejrzystości Rynku wypadła Wielka Brytania. Wskaźniki importu są tam bardzo niskie (2,2%), a to bezpośrednio koreluje ze znacznie mniejszą liczbą oszustw na rynku samochodów używanych. Wielka Brytania wolna jest także od problemu cofania liczników – wskaźnik wynosi tam zaledwie 2,7%. W Niemczech jest to 3,4%, w Szwajcarii – 2,4%, Danii – 4,1%, a we Francji – 3,3%. Wszystkie te wyniki plasują się powyżej europejskiej średniej.

Rynki zachodnie i kraje skandynawskie są generalnie bardziej przejrzyste niż kraje na wschodniej flance Europy, głównie z powodu bardziej rygorystycznych przepisów, mniejszej liczby importowanych samochodów używanych i wyższego PKB na mieszkańca. Kraje o silniejszych gospodarkach mają zazwyczaj młodsze floty samochodowe i mniej oszustw, ponieważ mniej kupujących wybiera tańsze pojazdy – mówi Matas Buzelis, ekspert motoryzacyjny i szef działu komunikacji w carVertical.

Kraje Europy Środkowej, takie jak Słowacja i Czechy, plasują się w środku Indeksu Przejrzystości Rynku: oszustwa są tu bardziej powszechne niż w Europie Zachodniej, ale i tak jest tam trochę lepiej niż na Wschodzie. Ukraina, Łotwa, Litwa, Estonia, Rumunia i Polska to wciąż najmniej przejrzyste rynki spośród wszystkich badanych krajów.

Wskaźniki oszustw w tym regionie korelują z większą liczbą importowanych samochodów, ponieważ dane dotyczące samochodów często gubią się podczas transakcji transgranicznych. Jakość napraw jest wątpliwa, a odsetek uszkodzonych pojazdów jest wyższy niż średnia. Ponadto, z punktu widzenia przepisów dotyczących zapobiegania oszustwom, niektóre kraje nie robią wystarczająco dużo, aby chronić interes publiczny – dodaje Buzelis.

Najgorsza sytuacja panuje na Ukrainie, gdzie 8,5% samochodów ma cofnięty licznik, a 49,7% jakąś wypadkową przeszłość. Warto jednak podkreślić, że Ukraina ma jednocześnie jeden z najwyższych wskaźników importu samochodów używanych w Europie – 82,4%.

Litwa i Rumunia również mają duży udział importowanych samochodów: odpowiednio 75,7% i 66%. Jeśli chodzi o uszkodzenia i zafałszowany przebieg, na Litwie 57,6% pojazdów było uszkodzonych, a 8,3% miało cofnięty licznik, w Rumunii 59,1% było uszkodzonych, a 7,8% miało cofnięty licznik.

W badaniu carVertical przeanalizowano rzeczywiste raporty historii samochodów pozyskane przez użytkowników firmy od października 2022 r. do września 2023 r. Wyniki opierają się na 6 czynnikach:

• Odsetek zarejestrowanych samochodów
• Średnia wartość cofnięcia licznika przebiegu w kilometrach
• Odsetek uszkodzonych pojazdów
• Średnia wartość uszkodzenia
• Udział importowanych samochodów używanych
• Średni wiek kontrolowanych samochodów

Ponieważ ich przewidywany wpływ na przejrzystość rynku może się różnić, eksperci danych carVertical przypisali tym czynnikom różne wartości. Na przykład odsetek samochodów z cofniętym licznikiem jest ważniejszy niż średni wiek samochodów sprawdzanych w bazie carVertical w danym kraju. Przetwarzanie milionów raportów historii samochodów pozwala firmie dostrzec trendy i prognozy dotyczące rynków samochodów używanych.

carVertical szybko się rozwija i stale wprowadza zaawansowane narzędzia mające na celu identyfikację niespójności przebiegu w raportach historii samochodów używanych. Nieścisłości wynikały z ludzkich błędów przy wprowadzaniu danych, błędnej konwersji mil na kilometry i niewystarczającej kontroli jakości w rządowych i prywatnych bazach danych związanych z samochodami. Obecnie firma wdrożyła system do odróżniania przypadków oszustw związanych z licznikami kilometrów od rutynowych błędów podczas cyfryzacji.

Z pomocą odpowiedniego oprogramowania, carVertical wykluczył różne nieprawidłowości i obecnie oferuje bardziej precyzyjne dane na temat rynku samochodów używanych. Ta zwiększona dokładność znajduje odzwierciedlenie w znacznym spadku liczby zgłaszanych przypadków oszustw związanych z licznikami kilometrów.

Pełne badanie można znaleźć TUTAJ.

Źródło: carVertical