Smarowanie to kluczowy element zapewniający prawidłowe funkcjonowanie turbosprężarki, dlatego niezwykle istotne jest, aby używany olej był odpowiedniej klasy. Olej jest często pomijany jako kluczowy składnik. Czysty filtrowany olej silnikowy jest głównym wymogiem i koniecznością dla wszystkich turbosprężarek. Tomasz Brudnicki, Kierownik Działu Technicznego w Melett Polska, podkreśla, że należy zwrócić szczególną uwagę na stan układu olejowego podczas montażu turbosprężarki. Zapewnia, że ​​prawidłowy stan tego układu, jego oczyszczenie i właściwe napełnienie przed rozruchem są kluczowe dla uniknięcia przedwczesnych awarii.

W świetle problematyki związanej ze smarowaniem turbosprężarki, istotne jest, aby specjaliści posiadali dogłębną wiedzę na temat zagrożeń i skutków, jakie mogą wyniknąć z nieprawidłowego smarowania. W praktyce, trzy kluczowe aspekty związane ze smarowaniem, czyli zanieczyszczenie oleju, niewystarczające smarowanie oraz wycieki oleju, wymagają szczególnego podejścia oraz skrupulatności podczas serwisowania.

Zanieczyszczony olej to jedno z głównych zagrożeń dla turbosprężarki i może ją zniszczyć na kilka różnych sposobów:

Podczas naprawy pojazdu, jeśli układ olejowy nie jest opróżniony i oczyszczony czy prawidłowo wymieniony, mogą w nim pozostać zanieczyszczenia z poprzedniej awarii, które mogą trafić do nowego oleju i spowodować przedwczesną awarię.

„Jeśli zastosowano uszkodzony, lub niskiej jakości filtr oleju, jest to kolejna droga, którą zanieczyszczenia mogą przedostać się do układu olejowego” – twierdzi Brudnicki.

Warto dodać, że płynne zanieczyszczenia takie jak paliwo czy płyn chłodzący prowadzą do przedwczesnej degradacji oleju, która powoduje korozję czy nadmierne zużycie części. Degradacja oleju może również być spowodowana przez zbyt wysoką temperaturę spalin, czy też wydłużone okresy pomiędzy serwisami.

Jeśli turbo uległo awarii, ważne jest, aby upewnić się, że po jej naprawie również wszystkie systemy olejowe są oczyszczone i wolne od wszelkich ciał obcych.

„Prostym sposobem zapobiegania wpływowi brudnego oleju na turbosprężarkę jest zachowanie szczególnej ostrożności przy wymianie oleju podczas serwisowania, aby zapobiec przypadkowemu zanieczyszczeniu” – radzi Brudnicki.

„Kluczowe jest również sprawdzenie stanu zużycia silnika. Znaczne zużycie powoduje tworzenie się opiłków / osadów, które zanieczyszczają olej. (…) Coś, co należy zrobić, to wymienić lub dobrze oczyścić przewody doprowadzające olej oraz wbudowane mikro filtry, co zapobiega powstawaniu cząsteczek nagaru ograniczających przepływ oleju do łożysk”.

Podsumowując, warto serwisować pojazd co roku lub co maksymalnie 15 tys. km, a także wymieniać olej zgodnie z instrukcją obsługi pojazdu. Regularne serwisowanie daje turbosprężarce największą szansę na długą żywotność.

Niewystarczające smarowanie jest również znane jako brak odpowiedniego smarowania.

„Najczęstszą przyczyną niewystarczającego smarowania jest zatkanie przewodu doprowadzającego olej oraz mikro filtrów, uszkodzone lub pogięte przewody doprowadzające olej oraz pomijanie zalewania nowej turbosprężarki przed pierwszym rozruchem (tzw. „suchy start”) Do innych powodów niewystarczającego smarowania można zaliczyć również uszkodzoną lub zużytą pompę oleju czy też nagromadzenie się szlamu i koksu w obudowie łożyskowań od gaszenia silnika na gorąco” – twierdzi Brudnicki.

Zapytaliśmy Tomasza Brudnickiego jak zapobiegać problemom związanym z niewystarczającym smarowaniem:

„Używanie odpowiedniej klasy oleju silnikowego określonego przez producenta silnika jest niezbędne, aby zapewnić turbosprężarce długotrwały cykl życia. Zastosowanie niewłaściwego gatunku może prowadzić do przegrzania lub niewystarczającego smarowania. (…) Podobnie, dostarczanie oleju ma kluczowe znaczenie dla turbosprężarki, dlatego ważne jest, aby mechanik zapewnił prawidłowy przepływ oleju. Zalanie turbosprężarki i układów olejowych przed rozruchem może zapobiec natychmiastowej awarii turbosprężarki. Przewody doprowadzające olej powinny być również czyszczone lub wymieniane w celu usunięcia osadów węglowych lub szlamu, które mogłyby ograniczyć przepływ oleju do systemu łożysk.”

Być może bardziej kluczowy lecz mniej znany fakt to świadomość, że kierowcy powinni dać czas silnikowi na rozgrzanie się zanim rozpoczną podróż i ostudzenie go po jej zakończeniu.

„Wycieki oleju to mit, jeśli chodzi o awarię turbosprężarki” – komentuje Brudnicki.

Wiele przypadków wycieków oleju błędnie przypisuje się prawidłowo działającej turbosprężarce. Zrozumienie działania układu uszczelniającego znacznie pomaga w diagnozowaniu możliwych przyczyn źródłowych w pojeździe. Turbosprężarki tak naprawdę nie mają uszczelek olejowych. Zarówno na końcu sprężarki, jak i turbiny znajdują się metalowe pierścienie uszczelniające (przypominające pierścienie tłokowe). Ich głównym celem nie jest kontrola oleju, lecz uszczelnienie ciśnienia doładowania i ciśnienia gazów spalinowych przed przedostaniem się do wnętrza rdzenia a w konsekwencji zwiększeniem ciśnienia w skrzyni korbowej silnika (Dynamiczny system uszczelnienia różnicowego).

„Najczęstszą przyczyną wycieków oleju jest środowisko, w którym turbosprężarka pracuje. Zdarza się bardzo niewiele przypadków, w których wyciek oleju następuje z powodu problemu z komponentami lub ich złożeniem” – twierdzi Brudnicki i dodaje: „Wycieki oleju mogą wystąpić, gdy silnik pracuje na biegu jałowym. Dzieje się tak dlatego, że ciśnienie wewnątrz obudów jest niższe, co z kolei może prowadzić do powstania podciśnienia, powodującego wyciek oleju do obudowy turbiny. Gdy silnik zacznie pracować z normalną prędkością, właściwe ciśnienia zostaną przywrócone i wyciek ustanie.”

Inne przyczyny, które mogą powodować wycieki oleju to np. „przedmuchy”, które zwiększają ciśnienie w skrzyni korbowej. Zjawisko to ma wpływ na olej płynący do turbosprężarki, działając jako ograniczenie w rurze powrotnej oleju, powodując wyciek oleju po stronie turbiny lub sprężarki.

„Wycieki oleju mogą również wystąpić podczas doważania rdzenia turbosprężarki na wyważarce VSR (wysokoobrotowej), ponieważ ciśnienia otoczenia wymagane do stworzenia uszczelnienia nie występują, ponieważ podczas doważania obudowy sprężarki i turbiny nie są założone. Może to wymuszać wypływ oleju zarówno ze strony sprężarki, jak i turbiny, sprawiając wrażenie wycieku. Jest mało prawdopodobne, aby taka sytuacja wystąpiła po zamontowaniu turbosprężarki w silniku” – dodaje Brudnicki i radzi jak temu zapobiegać: „Jeśli chodzi o wycieki oleju, konieczne jest, aby mechanik upewnił się, że układy dolotowy, wydechowy i powrotu oleju są wolne od wszelkich blokad lub ograniczeń, przed przejściem do sprawdzenia, czy nie ma w tych układach nieszczelności”.

Zdecydowanie odradza się stosowanie silikonu do montażu uszczelek olejowych, ponieważ może on ograniczyć przepływ oleju oraz gdy jego fragmenty się oderwą, zablokować kanały olejowe. Dodatkowo, specjaliści powinni upewnić się, że filtr cząstek stałych (DPF) i katalizator nie są zatkane. Wszelkie ograniczenia uniemożliwiają przepływ gazów spalinowych przez układ wydechowy z wymaganą szybkością, co może powodować wzrost temperatury gazów spalinowych i ciśnienia zwrotnego. Może to doprowadzić do przepychania oleju przez uszczelnienie po stronie sprężarki na skutek przedostawania się gazów spalinowych do wnętrza rdzenia turbosprężarki od strony turbiny”

Stosowanie właściwych uszczelek i o-ring’ów, a także montaż wyłącznie obudowy turbiny i obudowy sprężarki o właściwym standardzie zmniejszy prawdopodobieństwo wycieku.

„Na koniec technicy powinni zawsze sprawdzać prawidłowy poziom i ciśnienie oleju” – dodaje Tomasz.

Artykuł sponsorowany przez Melett Polska